dinsdag 31 juli 2012

Spreken emigranten nog de taal van Tilburg?

Volgens de statistieken van dit blog zijn er mensen in Duitsland, Frankrijk en zelfs de Verenigde Staten die deze website regelmatig lezen. Mochten die gegevens kloppen, dan ga ik ervan uit dat het oudTilburgers zijn. Klopt dat? Het zou namelijk leuk zijn als die 'autochtonen' van zich lieten horen. Spreken zij nog de taal van Tilburg? En zo ja, welke woorden zijn dat dan? Ik voeg de kaart hier toe, dan kunnen de migranten zelf zien dat ze geregistreed staan ;-)
Voor degene die dit leest als oudTilburger in een ver vreemd land, laat iets van u horen? We lezen en horen graag of u de taal van Tilburg nog beheerst!

Mini-expo in Selexyz Gianotten Tilburg

Te zien tot en met september 2012 in een mini-expositie in Selexyz Gianotten Tilburg

 

De ´Taal van Tilburg´ is mede gevormd door vele honderden boeken van de Fraters van Tilburg en de Drukkerij van het R.K. Jongensweeshuis, sinds 1958 Uitgeverij Zwijsen genoemd. In de loop der jaren verschenen over het algemeen school- en leesboeken voor jongeren, waaronder bekende lees- en rekenmethodieken. Van vele uitgaven waren de fraters auteur. De hier getoonde selectie is afkomstig uit een particuliere collectie.


Uitgaven Drukkerij R.K. Jongensweeshuis Tilburg / Uitgeverij Zwijsen, Tilburg:
-         N. Doumen, Wondere wegen (nr. 11 van Roomsche Reeks), 1927.
-         N. Doumen, Rond de winterwende, 1927.
-         M. Versteeg, Het prentenboek van de kinderbiecht, 1927
-         M. Versteeg, Het prentenboek van de kinderbiecht, 1948
-         De Engelbewaarder, ingebonden jaargang 32, 1916.
-         Klaas Jansen, Jan Klassen en de Geit, 1947.
-         Frans Fransen, Knilleke het trouwe kleermakertje, 1952
-         N. Mulders, Sint Nikolaas, Roomsche Reeks nr. 5, 1931.
-         Frans Fransen, Puk & Muk, 1956.
-         Frans Fransen, Prinses Rosalinde (Puk & Muk), 4e druk, Zwijsen.
-         Frans Fransen, Puk & Muk, , 8e druk, 1947.
-         Frans Fransen, Muk de drakendoder, 10e druk, Zwijsen,.
-         Fr. S. Rombouts e.a., De Mei-boom, dl. 7.
-         Jos. M. Reijnders en N. Doumen, Ik lees al, dl. 3, 17e dr., 1955.
-         Jos. M. Reijnders en N. Doumen, Ik lees al, dl. 1, 17e dr., 1955.
-         Jos. M. Reijnders en N. Doumen, Ik lees al, dl. 1, 1950.
-         Jos. M. Reijnders en N. Doumen, Ik lees al, dl. 5, 1951.
-         Jos. M. Reijnders en N. Doumen, Ik lees al, dl. 6, 1951.
-         Jos. M. Reijnders en N. Doumen, Ik lees al, dl. 8, 1929.
-         M.C. Versteeg, Echt lezen, dl. 9, 1954.
-        Fr. V. van Nispen, Groeiende taal, dl. 10, 1954

zaterdag 14 juli 2012

Educatief project Taal en identiteit in Noord-Brabant

'Wat je zegt ben je zelf!' zo luidt het educatieve project van Erfgoed Brabant voor leerlingen van de eerste klas havo / vwo. Een map met daarin een docentenhandleiding, twee CD's, een werkboek en een set bijlagen. Dat alles is verpakt in een fraai vormgegeven map. Het doel is niet 'een lesje Brabants, om dialecten aan te leren, maar laat de leerlingen op een prettige manier kennis maken met de taal van de eigen omgeving.'

Kennismaken met taalvariatie in Noord-Brabant, bewustwording van hoe we spreken, vooroordelen over dialect en herkennen van het Brabants komen aan bod in de erfgoedles. Ook de ontwikkeling van dialect over meerdere generaties is daar een onderdeel van. 'Taal is in al zijn diversiteit een van de meest centrale markeerders van identiteit', aldus prof. dr. Jos Swanenberg in het voorwoord van het lesmateriaal. 'Taalverandering geeft telkens nieuwe impulsen aan het taalgebruik, zonder de oude authentieke eigenschappen van de Brabantse streektaal uit te wissen.'

Het project is interactief: docenten kunnen gebruik maken van diverse filmpjes o.a. over de Brabantse taal en 'lessen voor op de Tilbörgse kèrmes'. Ook leerlingen die hun opa of oma interviewen, kunnen als filmpje worden toegevoegd. Op de bijgevoegde CD's zijn fragmenten te beluisteren uit Drenthe, 't Gooi, Limburg en Den Haag, evenals uit Brabant: Berlicum, Zundert, Oud Gastel, Loon op Zand, Boxmeer. Tilburg niet? Nee, want het Brabants wordt volgens Swanenberg verdeeld in regio's: West-Brabants, Baronies, Midden-Brabants, Oost-Brabants en Cuyklands. Tilburg behoort uiteraard tot het midden van de provincie.

Dit project brengt me op het idee om straks na de vakantie de leerlingen van het Theresialyceum hiermee te confronteren. Op 30 oktober hebben zij de jaarlijkse 'Jongerencultuurdag', waarvan het Tekstorgel/de Taal van Tilburg een onderdeel is. Jongeren stimuleren hun cultureel zelfbewustzijn te ontwikkelen is namelijk een van de doelstellingen van hedendaags kunst- en cultuuronderwijs. De vragen uit het erfgoedproject 'Wat je zegt ben je zelf' kunnen daarbij helpen: 'Zijn er situaties waarin je anders praat dan thuis?' en vooral: 'Hoe ik praat zegt iets over wie ik ben'. 

Wat je zegt ben je zelf
Taal en identiteit in Noord-Brabant
www.erfgoedbrabant.nl


zondag 8 juli 2012

Tilburgse taal als afspiegeling van volkscultuur


Bron: krekwekdogt.blogspot.com

Wanneer je  in gesprek gaat over de Tilburgse taol dan staan niet zozeer woord-, zinsgebruik en spelling centraal, maar vooral de (volks)cultuur van de stad. Zo ook het onderwerp 'Koosje Koosje' waarover de heer en mevrouw Nouwens ondervraagd worden in een interview door de Tilburgse 'Werkgroep dialect' (eind jaren '70, begin jaren '80). De uitwerking van het interview is gedaan door Hans Hessels.


(mevr. N)..ginge ze dè, dè liedje zinge.. zo òn de deure..

Jè, èn han ze derèège dan verkleed òf zôo?

Jaoao, dan han, dan waare ze verkleed, dan han ze grôote kleeren aon òf e.. van de ouwelui òf zôo hè, ene grôote jas, enen hoed op, ene waandelstòk bij oe.

Hè?Zèn er eigenlijk nog, dè zit ik me af te vraoge, zèn er nog iets van eh foto’s of zo van dè Koosje Koosje zingen of…

Jè,… die zullen er wèl zèèn, want aggij… bij jöllie in die, in die ar..archieve, die moeten er tòch zèèn!?

Der zit wel van alles mar tis moeilijk te berèèke want..

Jao?

Ja,  een hille hoop dinge dòr eh kunde gewoon nie bijkomen omdèt dè gewoon.. nou ja.. eh.. zeg mar eenmalige stukken zijn en dan hebben ze liever nie dè ge daor ònkomt

O jè!?...

Dan is het moeilijk om dingen ..

(mevr. N)..mar bij, mar bij ouwere mènse zôo die kunnen er nòg wèl es footoos van hèbbe, van der èège..

Ja, daarom vraog ik dè ok telkens want dan kunnen we misschien zo van de heemkundekring daor wir  fotocopieën van maken en zo..

(mevr, N): ……

En eh, dingen die hier irst zo in Tilburg gebeurden net as bevobbeld toen met het planten van de Wilhelminabôom en zo kunde daor nog dingen van herinneren?

Nèù….

Nee?

Nèè, dè kan ik men èège nie van herinnere, van die bôome plante,,,

En van de opening van het kanaal en zo?

Jaowel! Jè, jè, jè, dè kan ik wèl!

Ja?

Jè, nèt as hier de Piushaove dies et liste, et liste gemòkt, dè weet ik wèl ..tenminste dè wil zègge, ik weet nòg verèkt goed dè hil Tilburg ötliep, dè is geleeje..

donderdag 5 juli 2012

Tussenstand Tweet #Tilburg

Studente Merel Otten bood zich aan om honderd dagen lang de Taal van Tilburg via tweets en Twitter te volgen. Zij begon daarmee op 1 mei 2012 en berichtte een tussenstand na 53 dagen.

Haar onderzoek is verdeeld in de volgende items: accounts, tweets, onderwerpen en tijdsverloop. In deze blog staan de accounts centraal.

Zoekende op Twitter naar ´Tilburg´ bleken er maar liefst meer dan tachtig (!) accounts die zich vooral richten zich op hetgeen er in Tilburg gebeurt. Hun volgers variëren van 12.006 (@013) tot 12 (@WijkimpulsT). Ook het aantal tweets dat zij gemiddeld per dag versturen is door Merel Otten geteld:  @TilburgDichtbij 19,8 @BDStadsgezicht 22,6 en @TilburginBeeld spant de kroon met maar liefst 102,1 tweets per dag!

En waarover wordt er dan zoal getwitterd? De twittertaal van Tilburg blijkt te gaan over cultuur, sport, politiek, zakelijk, nieuws, stadsdeel en educatie. De kolom ´interesse´ is gebaseerd op het gemiddelde aantal volgers per account. Sport blijkt dus het meest in trek terwijl er maar 4 accounts van zijn. Als tweede volgt educatie met een gemiddelde van 1265.


Onderwerp
Volgers per account (gem.)
Interesse
Cultuur (17 accounts)
1222
4
Sport (4 accounts)
1567
1
Politiek (11 accounts)
376
7
Zakelijk (12 accounts)
756
6
Stadsdeel (10 accounts
322
8
Nieuws (15 accounts)
1230
3
Activiteiten (12 accounts)
876
5
Educatie (7 accounts)
1265
2


Hieruit concludeert Merel Otten dat twitteraars die Tilburgse accounts volgen zeer waarschijnlijk een beeld van de stad Tilburg hebben waarin educatie en sport een centrale plaats innemen. De onderwerpen, de tweets en het tijdverloop komen aan bod in volgende blogposts.